İÇİNDEKİLER
ORTAK VELAYET NEDİR?
Türk hukukunda ortak velayete ilişkin kanunda düzenlenen bir hüküm bulunmamaktadır. Türk hukukunda ortak velayetin düzenlenmemesi uygulamada ortak velayetin Yargı kararları ile gelişmesine sebebiyet vermiştir. Müşterek velayet, bir başka deyişle ortak velayet tarafların çocuğun velayetinden doğan hak ve görevleri birlikte kullanmasını ifade eder.
TMK 336/3. maddeye göre “Velâyet, ana ve babadan birinin ölümü hâlinde sağ kalana, boşanmada ise çocuk kendisine bırakılan tarafa aittir.” denilmiştir. Öğretide bazı yazarlara göre kanun hükmünün açık olduğunu ve Türk hukukunda sadece tek başına velayetin mümkün olacağını bu sebeple ortak velayetin mümkün olamayacağını söylemektedirler. Öğretide bizim de katıldığımız görüşe göre ise Türkiye’nin taraf olduğu uluslararası sözleşmeler ve antlaşmalar uyarınca ortak velayet kararı verilebilmesi mümkündür.
Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne göre, herkes aile hayatına saygı gösterilmesi hakkına sahiptir. Bu hak evlilik birliğinin sonlanmasından sonra da devam etmektedir. Bu sebeple tarafların anlaşmasına ve çocuğun üstün yararının bunu gerektirmesine rağmen birlikte velayete hükmedilmemesi sözleşmeye aykırı olacaktır.
Türkiye’nin taraf olduğu Birleşmiş Milletler Çocuk Hakları Sözleşmesi’ne göre mahkemeler tarafından yapılan ve çocukları ilgilendiren tüm faaliyetlerde “çocuğun yararının” temel düşünce olacağı belirtilmiştir. Aynı şekilde mümkün olduğu ölçüde çocuğun ana-babası tarafından bakılma hakkına sahip olduğu da belirtilmiştir.
Türkiye Cumhuriyeti adına 14 Mart 1985 tarihinde imzalanan “11 Nolu Protokol ile Değişik İnsan Haklarını ve Ana Hürriyetleri Korumaya Dair Sözleşmeye Ek 7 Nolu Protokol” ün 6684 sayılı Kanun ile onaylanması uygun bulunarak, 25.03.2016 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanıp yürürlüğe girmiş ve iç hukukumuz halini almıştır. Ek 7 Nolu Protokol’ün 5. maddesine göre, “Eşler, evlilik bakımından, evlilik süresince ve evliliğin bitmesi halinde, kendi aralarındaki ve çocuklarıyla olan ilişkilerinde, özel hukuk niteliği taşıyan hak ve sorumluluklar açısından eşittir. Bu madde, devletlerin çocuklar yararına gereken tedbirleri almalarına engel değildir.
Türk hukukunda ortak velayete olanak tanıyan bir düzenleme mevcut olmamasına rağmen taraf olduğumuz sözleşmelerden de anlaşılacağı üzere çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek ortak velayete hükmedilmesinin önünde bir engel bulunmamaktadır.
ORTAK VELAYET ŞARTLARI
Türk Hukukunda Ortak Velayet
Türk hukukunda müşterek velayet Yargı kararları ile gelişmiştir. Yargıtay ortak velayetin kamu düzenine aykırı olduğuna karar verirken ilerleyen zamanlarda bu içtihadından dönerek ortak velayete hükmedilebileceğine ilişkin kararlar vermiştir. Ortak velayete hükmedilebilmesi için tarafların müşterek velayete ilişkin ortak bir karar iradesi gözetmeleri gerekir. Bu demektir ki; taraflar bu konuya ilişkin mahkemeye birlikte başvurmalı ve çocuğun velayetine ilişkin bir çekişme olmadığını göstermelidirler. Ancak tarafların çocuğun ortak velayeti hususunda anlaştıklarını beyan etmeleri ve bu anlaşmanın çocuğun üstün yararına ayrılık teşkil etmediğine kanaat getirilirse ortak velayet kararı verilebilir.
ORTAK VELAYET NELERİ KAPSAR?
Müşterek velayet çocuk hakkında verilecek önemli kararları kapsamaktadır. Örnek vermek gerekirse;
-Çocuğa hangi isim verileceği,
-Çocuğunun hangi şehirde ikamet edeceği ve hangi okula gideceği,
-Okul değişikliğinde yeni kaydının hangi okula yapılacağı,
-Çocuğun yurt dışına çıkma hususu,
-Çocuk hasta olduğunda hangi tedavi uygulanacağı gibi önemli hususlarda taraflar ortak karar alırlar.
ORTAK VELAYETTE ÇOCUĞUN YAŞI
Ortak velayette çocuğun yaşı ve üstün yararını hâkim karar verirken dikkate alır. Ortak velayet talep eden çiftlerin velayet konusunda çekişmesi bulunmadığı için uygulamada genellikle yaşı küçük ve anne ilgi ile şefkatine muhtaç çocuğun anası ile ikamet edecek şekilde; babası ile ise şahsi ilişki tesisi ile görüşmesine karar verilmektedir. Ortak velayette çocuğun yaşı ve çocuğun üstün yararına aykırı olmadığı sürece bu yönde karar alabilmek mümkündür.
ANLAŞMALI BOŞANMADA ORTAK VELAYET
Ortak velayet için tarafların bu konuda uzlaşması gerekmektedir. Çekişmeli boşanma davalarında taraflar genellikle velayet hususunda da uzlaşamadıkları için ortak velayete hükmedilemez. Ortak velayette tarafların çocuğun velayetinden doğan hak ve yükümlülükleri birlikte yürütebilecek kadar ilişkilerinin bulunması aranmaktadır. Bu sebeple çocuğun müşterek velayeti için tarafların uyuşması en önemli husustur. Anlaşmalı boşanma protokolünde ortak velayete ilişkin tarafların üzerinde anlaştığı maddeler koyulur.
ORTAK VELAYETTE GÖRÜŞ GÜNLERİ
Ortak velayette kişisel ilişki ve ortak velayette görüş günleri protokole ayrıntılı bir şekilde yazılmalıdır. Ortak velayette görüş günleri çekişmeli boşanmada olduğu gibi bir taraf ile kişisel ilişki kurma sureti ile belirlenir. Ortak velayette kişisel ilişki ve görüş günleri boşanma protokolüne yazılarak kişisel ilişki günleri ve tesisinin nasıl olacağı belirlenir. Velayete ilişkin kararlar kesin hüküm oluşturmaz. Şartların değişmesi halinde her zaman velayetin değiştirilmesi yeniden dava edilebilir. Eğer taraflar ortak velayet talep etmiş ve bu talebe göre hâkim ortak velayete hükmetmiş ise taraflardan birinin şehir değişikliği ya da yurt değişikliği ortak velayetin kaldırılması sonucunu doğurabilir. Ortak velayette şehir değişikliği olursa ve bu durum tarafların çocuğu ile olan kişisel ilişkisini etkilerse ortak velayetin kaldırılması mahkemeden talep edilebilir.
ORTAK VELAYETTE ÇOCUĞUN YURT DIŞINA ÇIKARILMASI
Ortak velayette çocuğun yurt dışına çıkışı için diğer ebeveynin izni gerekmektedir. Bu izin belgesi noter onaylı olması gerektiğinden taraflar noter aracılığı ile bu izin belgesini düzenlemelidir. Eğer bir taraf ortada geçerli bir sebep olmadan, çocuğun üstün yararına aykırı olarak çocuğun yurt dışına çıkışı için muvafakatname vermiyorsa hâkimin müdahalesi bu konuda istenebilir. Velayet hakkı kendisinde bulunan eşin velayet hakkını kullanmasının doğal sonucu olarak çocuğu yurt dışına çıkarmasının boşandığı eşinin muvafakatine bağlı bulunmamaktadır. Ancak ortak velayette bu muvafakatin diğer eşten alınması gerekmektedir. Bu sebeple ortak velayete sahip iseniz tek ebeveynle yurt dışına çıkış için diğer ebeveynin muvafakati gerekmektedir. Velayet altındaki çocuğun yurt dışına çıkışı için detaylı yazılarımızı okuyabilirsiniz. Konuya ilişkin Gebze boşanma avukatı hizmetimizden faydalanıp bizimle iletişime geçebilirsiniz.
ORTAK VELAYETTE NAFAKA
Ortak velayette çocuk kendisi ile kalan tarafa diğer taraf iştirak nafakası öder. Dolayısıyla ortak velayette iştirak nafakası yükümlüsü çocuk ile yaşamayan tarafta olmaktadır. Ortak velayette çocuğun ikametgahı çocuk kimle kalacak ise o ana babanın ikamet adresidir. Anlaşmalı boşanma protokolünde ortak velayet altındaki çocuğa ilişkin iştirak nafakası ödenmesine karar verilmemiş olunsa bile daha sonra iştirak nafakası davası açılabilmesi mümkündür.
ORTAK VELAYET YARGITAY KARARLARI (ORTAK VELAYET KARAR ÖRNEĞİ)
Ortak Velayet Emsal Karar
Ortak Velayete İlişkin Karar Verilmesi Gerekir
YARGITAY 2.H.D. Esas: 2016/ 15771 Karar: 2017 / 1737 Karar Tarihi: 20.02.2017
O halde mahkemece, MÖHUK m. 17/1 gereğince, İngiliz vatandaşı olan tarafların müşterek milli hukuklarındaki velayete ilişkin düzenlemeler dikkate alınarak, işin esasına girilip tüm deliller birlikte değerlendirilerek “ortak velayet” istemine ilişkin davayla ilgili bir karar vermek gerekirken, istemin Türk kamu düzenine aykırı olduğu belirtilmek suretiyle, yazılı şekilde hüküm kurulması, bozmayı gerektirmiştir.
Taraflar Anlaşırsa Ortak Velayete Hükmedilmesi Gerekir
ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. H.D. Esas: 2019 / 823, Karar: 2020 / 1076 Karar Tarihi: 06.10.2020
“Somut olayda; tarafların gerek düzenledikleri protokol gerekse mahkeme huzurundaki irade beyanları ile ortak velayet konusundaki anlaşma ve isteklerini açıkladıkları, ortak velayete hükmedebilmek için anne ve babanın bunu birlikte talep etmesi koşulunun gerçekleştiği ve ortak velayet konusunda taraflar arasında çekişme olmadığı anlaşılmaktadır. Tarafların müşterek çocuğun fiilen baba yanında kaldığı, sosyal hizmet uzmanı tarafından düzenlenen sosyal inceleme raporunda da; davalı annenin bugüne kadar velayet sorumluluğunu sağlıklı bir şekilde yerine getirdiği ve bundan sonra da yerine getireceği, oğlu E.’ın isteği doğrultusunda babasının yanında kalma fikrine saygı duyduğu, E.’a ilişkin yapılacak resmi işlemleri kolaylaştırmak açısından ortak velayet fikrini kabul ettiği, mahkemece uygun görüldüğü taktirde çocuğun velayetinin ortak velayet şeklinde düzenlenme sinin çocuğun psiko-sosyal gelişimi açısından uygun olacağı belirtilmiştir. Dosyadaki bilgi ve belgelere göre; anne ve babanın bilinçli ebeveynler oldukları, ortak çocuklarının isteklerine ve düşüncelerine önem verdikleri, çocuğun yüksek menfaatine gözettikleri ve bu noktada birbirleri ile uzlaşabilip ortak karar alma becerisi gösterdikleri anlaşılmaktadır. Anne ve babanın ortak iradesinin çocuğun menfaatine olmadığı durumlarda hâkimin duruma müdahale imkânı var ise de; tarafların ortak velayet taleplerinin çocuğun üstün yararına ve güvenliğine aykırı olduğuna dair dosyada delil bulunmamaktadır. Bu durumda ortak velayete ilişkin talebin kabulü gerekirken, yetersiz gerekçe ile davanın reddi doğru görülmemiş…” şeklinde içtihat edilmiştir.
Annenin Rızası Yoksa Ortak Velayete Hükmedilemez
ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. H.D. Esas: 2019 / 2783, Karar: 2019 / 3945 Karar Tarihi: 25.12.2019
“İnsan haklarını ve hürriyetlerini korumaya dair sözleşmeye ek, 7 nolu protokolün 5. maddesi gereğince eşler çocuklarıyla olan ilişkilerinde eşit haklara sahip olmakla birlikte ortak velayet açısından gönüllülük esas olup anne ve babanın rızasının bulunması gerekir. Dosya kapsamında davalı annenin ortak velayete ilişkin rızası yoktur. O halde ortak velayet koşullarının gerçekleştiğinden söz edilemez. Bu sebeple annede bulunan velayetin kaldırılarak ortak velayete hükmedilmesine ilişkin talebin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.” şeklinde içtihat edilmiştir.
Babanın Ortak Velayete Rızası Olması Gerekir
ANKARA BÖLGE ADLİYE MAHKEMESİ 2. H.D. Esas: 2019 / 2783, Karar: 2019 / 3945 Karar Tarihi: 25.12.2019
“İnsan haklarını ve hürriyetlerini korumaya dair sözleşmeye ek, 7 nolu protokolün 5. maddesi gereğince eşler çocuklarıyla olan ilişkilerinde eşit haklara sahip olmakla birlikte ortak velayet açısından gönüllülük esas olup anne ve babanın rızasının bulunması gerekir. Dosya kapsamında davalı annenin ortak velayete ilişkin rızası yoktur. O halde ortak velayet koşullarının gerçekleştiğinden söz edilemez. Bu sebeple annede bulunan velayetin kaldırılarak ortak velayete hükmedilmesine ilişkin talebin reddine karar verilmesinde bir isabetsizlik yoktur.” şeklinde içtihat edilmiştir.
VELAYET DAVALARINDA SIK SORULAN SORULAR
Boşanmalarda Ortak Velayet Nedir?
Boşanma davasında ortak velayet ana ve babanın velayet hususunda anlaşarak çocuk hakkındaki önemli kararları birlikte alması anlamına gelmektedir. Taraflarca sıklıkla ortak velayet neleri kapsar şeklinde sorular sorulmaktadır. Ortak velayet çocuğa hangi isim verileceği, çocuğunun hangi şehirde ikamet edeceği ve hangi okula gideceği, okul değişikliğinde yeni kaydının hangi okula yapılacağı, çocuğun yurt dışına çıkma hususu, çocuk hasta olduğunda hangi tedavi uygulanacağı gibi önemli hususları gibi kararları kapsamaktadır.
Anlaşmalı Boşanmalarda Ortak Velayet Olur Mu?
Ortak velayet için ana ve babanın bu hususta anlaşması gerekmektedir. Tarafımıza Velayet hem anneye hem babaya verilir mi şeklinde sorular sorulmaktadır. Anlaşmalı boşanma ile bu husus düzenlenebilmektedir. Ortak velayetin dezavantajı değil daha çok avantajı bulunmaktadır. Boşanma davalarında çocuklar bu süreçten oldukça etkilenebilmektedirler. Ortak velayet hususunda anlaşan ana ve babaların ise çocuklarının psikolojik gelişimlerinin daha olumlu olduğu uzmanlar tarafından gözlemlenmiştir. Çekişmeli boşanma davalarında velayet hususunda da anlaşmazlık bulunması ve taraflar arasında uzlaşma sağlanamadığından tarafların ortak velayet hususunda anlaşabilmeleri mümkün görülmemektedir. Bu sebeple esasen anlaşmalı boşanma davalarında ortak velayet mümkün hale gelmektedir. Anlaşmalı boşanmada ortak velayete hükmedilmesi çocuğun üstün yararına da aykırılık teşkil etmemelidir.
Ortak Velayet Davası Ne Kadar Sürer?
Ortak velayete ilişkin hükümleri anlaşmalı boşanma protokolüne yazabilirsiniz. Anlaşmalı boşanma davasının süresi ise mahkemelerin yoğunluğuna göre değişkenlik göstermektedir.
Ortak Velayette Çocuğun Gösterilmemesi Durumu
Ortak velayette mahkeme çocuğun taraflardan biri ile şahsi ilişki kurmasına karar verir. Eğer ana veya babadan biri diğer tarafın çocuk ile şahsi ilişki kurulmasını engellerse diğer tarafın dava açma hakkı vardır. Tarafların şahsi ilişkisini engelleyerek çocuğunu göstermemesi velayetin değiştirilmesi sebebini de oluşturmaktadır.
Ortak Velayette Nafaka Ödenir Mi?
Ortak velayette çocuğun yanında kaldığı ana veya babası diğer taraftan iştirak nafakası ödemesini talep edebilir. Eğer anlaşmalı boşanma protokolünde çocuğun ortak velayeti hususunda anlaşmışlar; ancak iştirak nafakası talep edilmemiş ise daha sonradan nafaka davası açmak her zaman mümkündür. Tarafımıza sıklıkla velayet babaya verilirse anne nafaka öder mi şeklinde sorular sorulmaktadır. Eğer ortak velayete hükmedilmiş ise zaten taraflardan birine verilmiş bir velayet hakkı olmayıp tarafların müşterek yürüttüğü bir velayet söz konusu olmaktadır. Ortak velayette taraflar çocuğun kimin yanında ikamet edeceğine ilişkin hükmü protokole koyabilirler. Konuya ilişkin alanında uzman Gebze aile avukatımızdan destek alabilirsiniz.
Velayet İçin Çocuğun Yaşı Kaç Olmalı?
Velayet kaç yaş aralığını kapsar ve velayet hakkı kimlere tanınmıştır soruları gündeme gelmektedir. Velayet birey reşit oluncaya kadar devam etmektedir. Velayet hakkı sadece ana ve babaya tanınmaktadır. Genellikle çocuğun üstün yararı da göz önüne alınarak yaşı küçük çocukların velayeti anneye verilmektedir. Ancak her dava kendi içerisinde özel hususlar taşıyacağı için mutlaka olayların irdelenmesi gerekir. Velayete ilişkin alanında uzman KARTAL VELAYET AVUKATI, GEBZE BOŞANMA AVUKATIMIZDAN destek alabilirsiniz.
#boşanma avukatı #kartal avukat #gebze avukat #maltepe avukat #pendik avukat #tuzla avukat #aile avukatı #kartal boşanma avukatı #gebze boşanma avukatı #maltepe boşanma avukatı #pendik boşanma avukatı #tuzla boşanma avukatı #aile hukuku avukatı
Eski eşimden yeni ayrıldım. Çocuklarımın velayeti konusu kafamı çok kurcalıyordu. Bu bilgilendirici yazı için ne kadar teşekkür etsem az size. Bu ve buna benzer her konuda ilk tercihim siz olacaksınız Sayın Abdülhakimoğulları