İÇİNDEKİLER
Velayetin Değiştirilmesi Davası Nedir?
Taraflar evlilik birliği içinde velayeti ortak olarak kullanırlar. Ancak boşanma ile çocuk kendisine bırakılan taraf velayeti kullanır. Medeni Kanun’un 183. maddesine göre ana veya babanın başkasıyla evlenmesi, başka bir yere gitmesi veya ölmesi gibi yeni olguların zorunlu kılması halinde hâkim, re’sen veya ana ve babadan birinin istemi üzerine gerekli önlemleri alır. Bu gibi durumlarda taraflar velayetini değiştirilmesi davası açabilir.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Çocuğun Görüşüne Başvurulması
Yargıtay içtihatları ve uluslararası sözleşmeler dikkate alındığında; velayet davasında idrak çağına gelen çocuğa velayet davasında dinlenmesi gerekliliği dikkat çekmektedir. Peki idrak çağına gelmiş çocuktan ne anlamamız gerekir? Genel olarak on yaş ve üzeri çocukların idrak çağına geldiğini söylememiz mümkün. Ancak her çocuğun idrak çağı kendi fizyolojik ve psikolojik gelişimine göre değişiklik göstermektedir. Örneğin sekiz yaşında olan bir çocuğun kendini ifade etme ve algılama yeteneğinin iyi olduğunu söyleyebilirsek; velayet davasında çocuğun dinlenmesi gerekmektedir. 0-3 yaş aralığındaysa çocuğun velayeti annenin alkol, uyuşturucu bağımlılığı veya haysiyetsiz hayat sürme gibi durumları mevcut değilse anneye verilir. Küçük yaştaki çocukların anne ilgi ve şefkatine daha çok ihtiyaç duyduğu mahkemece dikkate alınmaktadır.
Velayet Davasında Kaç Yaşındaki Çocuğun Görüşü Sorulur?
Çiftlerin anlaşmalı olarak boşandığını ve beş yaşındaki çocuğun velayetinin anneye verildiğini; ancak daha sonra çocuğun on iki yaşına geldiğini ve bundan sonra babası ile yaşamak istediğini varsayalım. Bu durumda baba çocuğunun isteği doğrultusunda mahkemeden velayetin değiştirilmesini talep edebilir. Burada annenin çocuğu mutlaka ihmal etmesi yahut ilgilenmeyerek kötü davranması şartı aranmaz. Çocuğun anne yerine babanın yanında yaşama isteği davanın açılması için yeterlidir. Yani anne de çocuğuna gayet iyi bakmakta; ancak çocuk babası ile yaşamak istemektedir. Bu durumda uzman aracılığı ile dinlenen çocuğun babanın yanında kalması çocuğun menfaatine aykırı olmadığı sürece velayetin değiştirilmesine karar verilebilir.
Keza son olarak anlaşmalı velayet değişikliği hususuna değinmek gerekmektedir. Anlaşmalı velayet değişikliğinden bahsedebilmek için temel husus anne ve babanın bu konuda tam mutabakat varmasıdır. Tarafların anlaşması sonucunda anlaşmalı velayetin değiştirilmesi dilekçesiyle dava açılır. Bu dava tipik velayet davasıdır sadece taraflar dava konusunda sulh varmıştır. Tarafların anlaşmış olmasına rağmen usulüne uygun olmayan bir dilekçe söz konusu ise veya hâkim çocuğun üstün menfaati gereği velayetin değiştirilmesini uygun görmemiş ise talebin zıttı bir karar verebilir. Bu konuda velayet avukatına danışmanızı tavsiye ederiz. Buna benzer soruları cevapladığımız yazımıza buraya tıklayarak ulaşabilirsiniz.
Velayetin Değiştirilmesi Davası Uzman Görüşü
Velayetin değiştirilmesi davalarında sosyal hizmet uzmanı, pedagog, psikolog gibi alanında yetkin kişiler çocuğun barınma, eğitim, ruhsal ve fizyolojik olarak ana ve babanın çocuğa hazırlamış olduğu koşulları inceler ve buna ilişkin raporu mahkemeye sunarlar. Bu raporda ana ve babanın kişilik özellikleri, iş ve ekonomik durumları ve yaşanılan konutun özellikleri de yer alır. Uzman, bütün özellikleri dikkate alarak çocuğun üstün menfaatini de gözeterek çocuğun ana, babanın hangisinin yanında kalmasının daha yararlı olacağını mahkemenin takdirine sunar. Burada dikkat edilmesi gereken hususlardan biri de çocuğunun yaşı itibari ile ana, baba yahut üçüncü kişiler tarafından yönlendirilme ve onlardan etkilenme durumunun olabilme ihtimalidir. Her dosyada değişkenlik göstermekle birlikte taraflar çocuğun etki altında kaldığını düşünüyorlarsa ikinci yahut üçüncü sosyal inceleme raporu aldırılmasını talep etme imkânı mevcuttur. İki kez alınan raporda çelişkiler olması durumunda bu çelişkiler giderilmelidir.
” Yargıtay 2.HukukDairesi Esas: 2020/ 2066 Karar: 2020 / 3256 Karar Tarihi: 23.06.2020
Hal böyle olunca, söz konusu raporlar arasındaki çelişki giderilmeksizin sonradan alınan rapor esas alınarak hüküm tesis edilmesi doğru olmamıştır. O hâlde, yeniden psikolog, pedagog ve sosyal çalışmacı niteliğindeki uzmanlardan, ortak çocukların anne ve baba yanındaki barınma ve yaşama koşullarını da değerlendirir içerikte sosyal inceleme raporu alınarak iki rapor arasındaki çelişkinin giderilmesi ve tüm deliller birlikte değerlendirilip, ebeveynlerinden hangisi yanında kalmasının çocukların üstün yararlarına bir başka deyişle menfaatlerine uygun olup olmayacağı tespit edilip, iki rapor arasındaki çelişki giderildikten sonra oluşacak sonucuna göre karar verilmesi gerekirken, eksik inceleme ile velayet yönünden yazılı şekilde karar verilmesi doğru bulunmamış, bozmayı gerektirmiştir.
Velayet Davasında Sosyal İnceleme Raporu nasıl Hazırlanmalı?
Rapor taraflarla görüşülmeden düzenlenirse ne olur? Uzman kişi hem anne hem baba ile görüşerek bu raporu hazırlamalıdır.
Adana BAM 2. Hukuk Dairesi 2018 / 2799 E. 2020 / 1425K.
Somut olayda; hükme esas alınan sosyal inceleme raporu davalıyla ve çocuklarla yüz yüze görüşülmeden ve bulundukları ortam incelenmeden düzenlenmiştir. 4787 sayılı Aile Mahkemelerinin Kuruluş, Görev ve Yargılama Usullerine Dair kanunun 5. Maddesi gereğince Aile Mahkemesi bünyesinde bulunan psikolog , pedagog ve sosyal çalışmacıdan oluşan uzmanlardan her iki ebeveyn ve çocuklarla görüşmek ve yaşadıkları ortam incelenmek suretiyle velayet hususunda rapor alınması, düzenlenecek rapor dikkate alınarak çocukların menfaatleri doğrultusunda velayet hususunda hüküm verilmesi gerekirken, yetersiz tek taraflı inceleme sonucunda düzenlenen rapora istinaden hüküm kurulması hatalı olduğundan davalı tarafın bu yöndeki istinaf başvurusunun kabulü ile kararın kaldırılmasına karar verilmesi gerekir.
Velayet Davası Yetkili Mahkeme
Velayete ilişkin konular Türk Medeni Kanunu ile düzenleme altına alınmıştır. Buna göre velayetin değiştirilmesi davalarında görevli mahkeme Aile Mahkemeleridir. Dava açılacak yerde Aile Mahkemesi bulunmuyorsa dava Aile Mahkemesi sıfatıyla Asliye Hukuk Mahkemesinde açılır. Velayetin Değiştirilmesi yetkili mahkeme ise genel yetkili mahkemedir yani davalının yerleşim yeri mahkemesidir.
Velayet Davası Ücreti
Velayet avukatı ücreti müvekkiller tarafından sıkça sorulan bir başka konudur. Ücret her avukat bakımından değişiklik göstermekle birlikte bu konuda Avukatlık Asgari Ücret tarifesi esas alınmaktadır.
SONUÇ
Velayetin değiştirilmesi davası kamu düzenini ilgilendiren davalardandır. Bu davayı açmak için süre sınırlaması bulunmamaktadır. Örneğin taraflar boşandıktan sonra velayet babaya verilmiş; ancak zamanla baba alkol veya uyuşturucu bağımlısı olmuş ise anne boşanma kararının üzerinden 10 yıl geçmiş olsa dahi bu davayı açabilir. Dolayısıyla velayetin değiştirilmesi için gerekli koşulların oluşması halinde bu davayı açarak çocuğunuzun velayetini alabilirsiniz. Kişilerin bu davaları alanında uzman avukatlar aracılığı ile takip etmesi süreçten olumlu sonuç almak adına oldukça önemlidir. Hakimoğlu hukuk bürosu olarak alanında uzman avukatlarımız aracılığı ile mesleki deneyimizi de işimize yansıtarak velayetin değiştirilmesi davalarında sizleri temsil etmemiz için iletişime geçebilirsiniz. Velayetin kaldırılması davaları hakkında bilgi almak için buraya tıklayabilirsiniz.