Yasal danışmanlığın oy(katılım), yönetim ve karma danışmanlık olmak üzere üç türü bulunmaktadır. Oy danışmanlığında kişi, fiil ehliyetine sahiptir; ancak, yaptığı işlemin hukuken geçerli olması için, danışmanının olurunu almış olmalı veya danışmanı işleme sonradan olur vermelidir. Oy danışmanı, işlemin yapılmasına katılamaz, kendisine danışman atandığı kimse yerine geçerek veya onu temsilen bir işlem yapamaz.[1] TMK m.429’da sayılan işlemler için kişiye yasal danışman atanır ki, atanan bu yasal danışmanlığın türüne oy(katılım)danışmanlığı denir. Medenî Kanun’un 429’uncu maddesinin birinci fıkrasında sayılan muameleleri kişi tek başına yapabilse de bu işlemlerin geçerliliği yasal danışmanın icazet vermesine bağlıdır. Nitekim bu husus Yargıtay 1. Hukuk Dairesinin kararında “…Kanunî müşavir, vasi gibi genel yetkileri hâiz bir kanunî temsilci olmadığı gibi, kayyım gibi özel bir vekil de değildir. Kendisine kayyım atanan kişi, medenî haklarını kullanmak ehliyetini koruduğu hâlde, kanunî müşavir atanan kişi, medenî haklarını kullanma ehliyetini kısmen kaybeder. Bu kişiler, kendilerine kanunî müşavir atanan konuda kanunî müşavirin oyunu almadan medenî haklarını kullanamazlar. Aksi hâlde, yani kanunî müşavirin oyu alınmaz veya kanunî müşavir icazet vermezse, yaptıkları muamele kendilerini bağlamaz.” şeklinde içtihat edilmiştir.[2] Kendisine yasal danışman tayin olunan kimse herhangi bir nedenle bir hukukî muameleyi yapamayacak durumda ise, yasal danışmanın salt danışmanlık yetkisine binaen kendisine yasal danışman atanmış kimsenin yerine geçerek işlemi bizzat yapamayacağından, böyle bir durumda kayyım tayinine gidilir. Kişiye, duruma göre, ya temsil kayyımı, ya da sakatlık veya irade zaafı nedeniyle malvarlığı ile ilgili hiçbir hukukî muameleyi yapamıyorsa, idarî kayyım tayin edilir.[3]

Yönetim danışmanlığı esasen oy danışmanlığından farklı olup TMK m.429 f.2’de düzenlendiğini görmekteyiz.

Madde 429/f-2 “Aynı koşullar altında bir kimsenin malvarlığını yönetme yetkisi, gelirlerinde dilediği gibi tasarruf hakkı saklı kalmak üzere kaldırılabilir.” Ergin kişinin kısıtlanması için yeterli sebep bulunmamakla birlikte, korunması için ehliyetinin sınırlanması gerekli ise bir kimsenin malvarlığını yönetme yetkisi, gelirlerinde dilediği gibi tasarruf hakkı saklı kalmak üzere kaldırılabilir. Bir diğer deyişle, kendisine yönetim danışmanı atanan kimse malvarlığının özüne etki edecek hukuki işlemleri tek başına yapamaz. Mal varlığını yönetmek için atanan yasal danışmanın vasiden farkı esasen yasal danışmanın mal varlığının gelirleri üzerinde herhangi bir yetkisinin olmamasından ileri gelmektedir. Kendisine yasal danışman atanan kişi malvarlığının gelirlerini yine serbestçe harcayabilir, kullanabilir, tasarruf yapabilir.

Medeni Kanunda düzenlenmeyen üçüncü yasal danışmanlık türü ise karma danışmanlıktır. Bir kimseye, hem oyuna başvurulmak ve hem de yönetime katılmak üzere, her iki danışmanlığın yetkilerinin verilmesinde ise karma danışmanlık görülür.

[1] Koç N, “Türk Medeni Kanunundaki  Düzenlemeler Işığında Vesayet  Hukukuna Genel Bir Bakış”, Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 2005,  107

[2] Yargıtay 1.Hukuk Dairesi E.1985/475 K.1985/1835 karararma.yargıtay.gov.tr

[3] Alptekin Burak Boydak, Türk Hukukunda Yasal Danışmanlık Kurumu (Yüksek Lisans Tezi İstanbul Üniversitesi, 2009), 32